Diabetis mellitus, biasanya dikenali sebagai kencing manis, merupakan satu penyakit di mana badan anda tidak dapat menghasilkan insulin yang cukup atau tidak boleh menggunakan jumlah normal insulin dengan betul. Insulin adalah sejenis hormon yang mengawal jumlah gula di dalam darah anda. Paras gula dalam darah yang tinggi boleh menyebabkan pelbagai masalah di bahagian badan anda.
Adakah terdapat perbezaan jenis penyakit diabetis?
Kebiasaannya terdapat diabetis jenis 1 dan 2. Diabetes jenis 1 biasanya berlaku di kalangan kanak-kanak. Ia juga dikenali sebagai kencing manis permulaan juvana atau kencing manis yang bergantung kepada insulin. Diabetis jenis ini akan menyebabkan pankreas anda tidak dapat menghasilkan insulin yang cukup dan anda perlu mengambil suntikan insulin untuk sepanjang hayat anda.
Diabetes jenis 2 pula biasanya berlaku pada mereka yang berumur lebih dari 40 tahun dan dikenali sebagai kencing manis permulaan dewasa. Ia juga dikenali sebagai kencing manis yang bergantung kepada bukan insulin. Untuk diabetis jenis 2, pankreas masih mampu untuk menghasilkan insulin, tetapi badan anda tidak menggunakannya dengan betul. Paras gula di dalam darah akan tinggi dan selalunya boleh dikawal dengan mengikuti diet dan/ atau mengambil ubat-ubatan, walaupun sesetengah pesakit perlu mengambil insulin.
Apakah akibat terhadap buah pinggang yang disebabkan oleh diabetis?
Kencing manis akan menyebabkan saluran darah kecil di dalam badan mengalami kecederaan. Apabila saluran darah di dalam buah pinggang tercedera, buah pinggang tidak dapat membersihkan darah dengan betul. Badan akan menyimpan lebih banyak air dan garam daripada yang sepatutnya, yang boleh menyebabkan pertambahan berat badan dan bengkak pada buku lali. Kemungkinan juga di dalam air kencing anda akan wujudnya kandungan protin. Selain itu, bahan-bahan buangan akan berkumpul di dalam darah anda.
Diabetes juga boleh menyebabkan kerosakan saraf di dalam badan. Ini boleh menyebabkan kesukaran untuk mengosongkan pundi kencing anda. Akibat tekanan yang terhasil dari pundi kencing yang penuh akan menyebabkan air kencing naik semula dan mencederakan buah pinggang. Selain itu juga, jika air kencing berada dalam pundi kencing untuk jangka masa yang lama, ianya akan menyebabkan berlakunya jangkitan bakteria dalam air kencing yang mempunyai paras gula yang tinggi.
Berapa ramai pesakit diabetis akan mengalami penyakit buah pinggang?
Kira-kira 30 peratus daripada pesakit diabetis jenis 1 (permulaan juvana) dan 10 hingga 40 peratus daripada mereka yang mempunyai penyakit diabetis jenis 2 (permulaan dewasa) akhirnya akan mengalami kegagalan buah pinggang.
Apakah tanda-tanda awal penyakit buah pinggang pada pesakit diabetes?
Tanda awal penyakit buah pinggang disebabkan diabetes ialah meningkatnya sisa buangan dari albumin dalam air kencing. Sisa buangan ini boleh wujud lebih dahulu sebelum ujian biasa bagi mengesan penyakit buah pinggang dijalankan ke atas anda. Oleh itu, adalah sangat penting untuk anda menjalani ujian ini setiap tahun. Penambahan berat badan dan bengkak pada buku lali juga boleh berlaku. Selain itu anda juga akan lebih kerap untuk membuang air kecil terutamanya pada waktu malam. Tekanan darah akan menjadi terlalu tinggi. Sebagai penghidap diabetes, anda perlu melakukan ujian tekanan darah, air kencing dan pemeriksaan darah sekurang-kurangnya sekali setahun. Ini akan membolehkan kawalan penyakit dan rawatan awal tekanan darah tinggi serta penyakit buah pinggang anda dilakukan dengan lebih baik. Mengekalkan kawalan terhadap penyakit diabetes boleh mengurangkan risiko anda mendapat penyakit buah pinggang yang teruk.
Apakah tanda-tanda akhir penyakit buah pinggang bagi pesakit diabetis?
Apabila buah pinggang anda gagal, tahap blood urea nitrogen (Bun) atau nitrogen urea darah akan naik bersama dengan tahap kreatinin di dalam darah anda. Anda juga mungkin mengalami rasa loya, muntah-muntah, hilang selera makan, lemah, keletihan meningkat, gatal-gatal, kekejangan otot (terutama pada kaki anda) dan anemia. Anda mungkin mendapati yang anda kurang memerlukan insulin. Ini adalah kerana penyakit buah pinggang menyebabkan kurang penghasilan insulin. Jika anda mengalami sebarang tanda-tanda ini, sila hubungi doktor anda.
JADUAL 1
Tanda-tanda penyakit buah pinggang bagi pesakit diabetis
- Albumin / protein dalam air kencing
- Tekanan darah tinggi
- Bengkak buku lali dan kaki, kejang kaki
- Pergi ke bilik mandi lebih kerap terutamanya pada waktu malam
- Tahap Bun dan kreatinin yang tinggi dalam darah
- Kurang keperluan untuk insulin atau ubat-ubatan antidiabetic
- Demam di waktu pagi, loya dan muntah
- Lemah, pucat dan anemia
- gatal-gatal
Pertama, doktor perlu memastikan apakah penyakit diabetes anda telah menyebabkan kecederaan. Penyakit-penyakit lain boleh menyebabkan kerosakan buah pinggang. Buah pinggang anda akan bekerja lebih baik dan tahan lebih lama jika anda:
- Mengawal kencing manis anda
- Mengawal tekanan darah tinggi
- Dapatkan rawatan untuk jangkitan saluran kencing
- Membetulkan apa-apa masalah di dalam sistem kencing anda
- Mengelakkan pengambilan ubat-ubatan yang boleh merosakkan buah pinggang (terutamanya ubat penahan sakit)
Bagaimana memastikan buah pinggang terus berfungsi seberapa lama yang boleh?
Doktor buah pinggang, yang dipanggil nefrologi, akan merangka satu pelan bersama dengan anda, keluarga anda dan pakar diet anda. Dua perkara yang perlu diingat untuk menjaga buah pinggang anda agar sentiasa sihat ialah mengawal tekanan darah tinggi bersama-sama dengan ACE dan pemakanan yang disyorkan untuk buah pinggang anda. Menghadkan pengambilan protein dalam diet anda juga mungkin dapat membantu. Anda dan pakar diet anda boleh merancang diet anda bersama-sama.
Apakah kegagalan peringkat akhir buah pinggang pada pesakit diabetes?
Peringkat akhir kegagalan buah pinggang berlaku apabila buah pinggang anda tidak lagi mampu menyokong anda untuk hidup dalam keadaan yang sihat, dan dialisis atau pemindahan buah pinggang diperlukan. Ini berlaku apabila buah pinggang anda berfungsi pada hanya 10 hingga 15 peratus. Biasanya jangka masa di antara bermulanya kecederaan buah pinggang disebabkan diabetes dan kegagalan buah pinggang kira-kira 5-7 tahun.
Bagaimana kegagalan buah pinggang dirawat di kalangan pesakit kencing manis?
Tiga jenis rawatan boleh digunakan apabila buah pinggang anda gagal iaitu:
- pemindahan buah pinggang
- hemodialisis
- dialisis peritoneal
Ya. Setelah anda mendapatkan buah pinggang baru, anda mungkin memerlukan dos insulin yang lebih tinggi. Selera makan anda akan bertambah baik dan buah pinggang anda akan mengurangkan dos insulin lebih baik daripada buah pinggang yang telah rosak. Anda juga pelu mengambil steroid untuk menjaga tubuh dari menolak buah pinggang baru. Jika buah pinggang anda gagal, rawatan dialisis boleh dimulakan sementara anda menunggu buah pinggang yang lain.
Bagaimana pula dengan pemindahan pankreas?
Kadang-kadang ianya tidak mustahil untuk melakukan pemindahan pankreas bersama-sama dengan pemindahan buah pinggang. Doktor akan memberikan nasihat mengenai kemungkinan ini.
Bagaimana pula dengan diet yang rendah protein?
Kajian menunjukkan bahawa diet rendah protein boleh melambatkan proses berlakunya kerosakan buah pinggang.
Apakah harapan masa depan bagi pesakit diabetis?
Hari ini telah banyak kajian demi kajian telah dilakukan untuk mengkaji penyakit diabetis. Harapan kita agar di masa depan kajian tersebut akan dapat mengubati dan mencegah penyakit diabetis. Pada masa yang sama, anda boleh mengawal penyakit diabetis dengan cara:
- Melakukan pamantauan di rumah terhadap paras glukos dalam darah anda
- Mengekalkan kesedaran untuk mengawal tekana darah anda, mungkin juga dengan melakukan pemantauan di rumah
- Sentiasa mengikuti diet khusus anda
